nummer 18 – december 2022

INHOUD

• Elementair (bericht)
• Vrucht (schildering)
• Wiswerk (boek)
• Druppelgewijs (artikel)
• Juiste hulp (tekst)
• Eindejaarswake (bericht)
• Onderweg (foto + tekst)
• Colofon

Elementair

Alle vormen van methodiek zijn upaya: geschikte middelen om ons te bevrijden van samsara.
De geschiktheid is afgestemd op het karmische materiaal dat door die middelen wordt opgelost. Vindt dit oplossen eenmaal plaats dan heeft de gehanteerde didactiek zijn doel gediend.

Afgelopen jaar kreeg ik tijdens de retraite volop de gelegenheid om mijn eigen karma en de aard en werking ervan grondig te leren kennen. Die zelfkennis legt de basis voor bevrijding, want zolang verblinding nog leeft in mij is de oorzaak van mijn lijden nog onvoldoende doorzien. Verinnerlijking wordt gevraagd, geen gepolijste identiteit.

“Voortschrijdend inzicht” is de vrucht van onderzoek en in de wijsheidstraditie noemen wij dit “het pad bewandelen”. Heel organisch komen wij thuis in bewustwording. Het leven (de Dharma) maakt ons vertrouwd met zijn bedoeling en context – en dit is wat ik op hartsniveau het diepst waardeer: waarheid leren kennen en belichamen.

Het achterliggend jaar van Dharma-doorwaseming heeft me duidelijk gemaakt dat Stiltij als vehikel zijn doel heeft gediend. Het heeft gedaan wat het moest doen: bewustwording faciliteren. Oefenen leert ons de totaliteit kennen van levend wezen zijn, draaiend op oorzaak en gevolg (karma), maar dieper nog koersend op verwezenlijking (dharma).

Wat heeft dit tot gevolg?
Er wordt een andere werkvorm gevraagd, lichter, effectiever. Investeren in wereldse processen voldoet niet meer, al lijkt het nóg zo spiritueel. Ik wil me niet enkel verliezen in intensieve activiteiten en kleurrijke contacten. Betrouwbaar menszijn betekent: zuiver en vervuld beleven, en eenvoudig delen van mens tot mens, van hart tot hart.

De stichting Stiltij wordt formeel opgeheven per 1 januari 2023; ik ga voortaan onder de individuele noemer Dharmoebe werken.
Bruikbaar materiaal – onderricht (leraren; historie), elementaire didactiek (Anonieme Oefening; de Wake), expressie (muziek; poëzie) – wordt toegankelijk via een archiefplek op de website Dharmoebe.nl. Deze site wordt momenteel ingericht.

Ook verschijnt in het voorjaar van 2024 bij uitgeverij Asoka het boek Wiswerk, als vervolg op Dharmium (2019) en Een betrouwbaar pad (2022).
Meer details daarover vind je in de aankondiging hieronder.

Menselijke lichtheid zingt gaandeweg in ons als een oeroude kwaliteit, een kracht die ongevraagd voorhanden is en die niets nodig heeft om mij te doen beseffen wat vredig en compleet menszijn is. Voor een primitief wezen 🪳 als ondergetekende valt er eindeloos veel te ontdekken op het bodhisattvapad.

Iedereen die een bijdrage heeft geleverd in Stiltij-verband, bedank ik vol waardering. En wil je de Dharma ondersteunen via Dharmoebe.nl dan is daarvoor alle gelegenheid.

In de continuïteit van aktieve eindkwaliteit,
van harte
ad

[1] Suzuki, Shunryu: Zen-mind, beginnner’s mind.
New York 1995, p. 58

Aankondiging boek Wiswerk

‘Wiswerk’ schetst het oefentraject van de bodhisattva, een boeddhistische term voor iemand die wijsheid en mededogen beoefent.
Het verheldert hoe de dubbele klus van corrigeren en realiseren ons menszijn en samenleven ten goede komt.

Concreet laat het hier behandelde materiaal ons het tweevoudig misverstand doorzien van de langdurig ingesleten wereld- en ik-illusie (karma).
Dit opent de poort naar het beleven van de tweevoudige echtheidsvervulling van wijsheid en mededogen (dharma).

De individuele levenskwaliteit die we op een organische manier realiseren via het beoefenen van de oude Mahayana-Zen-wijsheidsweg versterkt de grondslag voor een duurzaam tolerante en menswaardige samenleving.

De zich oriënterende belangstellende zal dankzij dit boek zijn of haar interesse voor geestelijke kwaliteit en innerlijke kracht kunnen verdiepen en verhelderen. Voor serieuze waarheidszoekers is het een welkome totaalremedie tegen de affectieve en cognitieve obstakels van respectievelijk egoïsme en dualisme.

Al openen we ons maar één keer voor dit onderricht,
waardeer het en verwelkom het in vreugde;
en des te meer als in innerlijke verheldering
zich ons wezen rechtstreeks kan openbaren.

Onze ware natuur blijkt geen natuur te zijn
en alle zinloos redeneren lost voorgoed op.
De eenheidspoort van oorzaak en gevolg opent zich,
en de weg van niet-twee, niet-drie leidt recht vooruit.

(fragment uit:
Hakuin’s Loflied op zazen)

Druppelgewijs

door Birgitta Putters

De was draait. De koffie is binnen. Lief appt dat het stil is in zich. Kijkend naar de begeleidende foto’s van de mist in het uitgestrekte, verlaten land voel ik het resoneren. Een gevoel van voldoening maakt zich van mij meester. Is het de daadkracht van het doen van de was? De verzadiging van de koffiesmaak? Het idee van verbondenheid met lief, of het ontslagen zijn van reageren? Of de wrap up ervan in mijn hoofd, het stempel dat het klopt zo? Het is er allemaal tegelijk, en interessant om het af te pellen. Want er speelt nogal wat, steeds weer, instantaan en gevoed door alles wat de zintuigen prikkelt. Kijk ik daar niet naar, dan schakel ik door naar de volgende versnelling. Dan wordt elk van die sensaties voeding voor gedachten. Die gedachten zijn niet consistent, maar een soort speeltuin of arena, afhankelijk van de inborst.

Bij mij is het vaak een speeltuin, verslaafd aan plezier als ik ben. Of dieper gevoeld: bang om het onderspit te delven met mijn ‘goede gedrag’. Dus herken ik eerst de eerlijke constatering dat er voldoening optreedt. Ga ik vervolgens de terechtheid daarvan na, dan zie ik wat ertoe heeft kunnen leiden. Maar mijn boeddhistische training heeft mij bewuster gemaakt dat voldoening niet erg nobel is, en zelfgenoegzaamheid al helemaal niet. Dus ben ik in mijn speeltuin geneigd te ontkennen dat ik het lekker vind dat de was al draait, dat de koffie lang na het opdrinken ervan mij subliminaal nog steeds vervoert en dat het voelen van saamhorigheid in de liefde mij enorm verheugt. Maar ik blijf die voldaanheid (de voldoening is al wat vervormd) voelen. In haasje-over krijgt het weer een prettige kleur, namelijk: alles is op orde, dus het is natuurlijk en oké om je zo te voelen.

Vaak is dit de conclusie en vervolg ik gesterkt mijn weg. Mijn narratief, het verhaal dat ‘ik’ heet, is weer aangevuld. Toch moet ik hiervoor wel een bocht maken. Ik moet een stuk van wat er gebeurt overslaan, negeren, om het een beetje sluitend te krijgen. Terwijl het rammelt, vraag ik niet dóór. Te snel laat ik mij met een snoepje van tevredenheid wegsturen. Wat dat voor gevolgen heeft, merk ik wanneer ik voor mijn eigen waardigheid moet gaan staan. In een conflict of een misverstand, als er onterechte argumenten worden aangehaald of onder de gordel gespeeld, sta ik naar adem te happen. Wanneer iets zeer stellig wordt geponeerd, ben ik weg.

Lees meer…

Je kunt dit allemaal psychologisch fileren, maar ik voel dat uiteindelijk de obsessie om mijn zelfbeeld hoog te houden me de das om doet. Daarom weet ik het allemaal zo goed als ik alleen ben, want daar is de confrontatie ver weg. Daarom kan ik helemaal vast draaien in interactie, ook met mijzelf, wanneer de feedback niet netjes kan worden ingepast in het beeld. Er is dan veel kracht nodig en er komt veel emotie bij om naar buiten te blijven stuwen, te blijven zoeken naar wat klopt. Maar zit ik dan wel in het juiste spoor? Alle feedback op die kracht en emotie landt in hetzelfde moeras van voorbarige conclusies. Er is geen spoor van doorvragen. Wat jaag ik na?

Mijn eigen waardigheid is dus niet iets wat sterk genoeg is om vol er te zijn. Nu wordt het interessant om de voldoening eens echt te zien. Want ik wil echt bij mezelf uitkomen, eenvoudig en oprecht, en ik wil alle nisjes schoonvegen. Dus ja, ook zo’n ogenschijnlijk irrelevante gebeurtenis herbergt tonnen aan betekenis. De voldaanheid is het resultaat van het centraal stellen van mezelf. De voldoening die eraan vooraf gaat, vervormt door het toe te eigenen. Het was oorspronkelijk een eenvoudige, kloppende aanwezigheid die zichzelf bewust wordt. Zoals in meditatie kan voorkomen. Daar is ook duidelijk te ervaren hoe je bewust kunt zijn van allerlei staten en prikkels, zonder er op in te gaan. Een stil geluk.

Met het lichaam als ankerpunt, is het mogelijk weer terug te keren naar dit bewustzijn. Nu ik ouder word en mij meer aan de kant van de dood voel staan, vraag ik mij vaker af hoe ik lichaamloos bewust kan blijven. Met andere woorden, ik zie de tekortkoming van het blijven toepassen van een methode. Ik zal dieper moeten tappen en alle zelfgenoegzaamheid identificeren en ermee afrekenen. Niet dat ik de methode de deur uit doe. Het is van onschatbare waarde ermee in aanraking te komen en in de gelegenheid te zijn er onder begeleiding mee te oefenen. Die begeleiding helpt ook het aanboren van kwaliteiten, van geloof in potentieel, het onderzoeken van jezelf; het ging en gaat bij mij niet vanzelf. De inzet die ervoor nodig is zou ik in het dagelijks leven vermoedelijk niet kunnen opbrengen zonder de voorbeelden uit verleden en heden.

Ik heb bij Stiltij geproefd aan het gedragen worden door een gedeelde spiritualiteit. Iets wat zonder organisatie met duidelijk profiel minder vanzelfsprekend is om tegen te komen. Ik heb op Stiltij, en Ad, ook wel mijn beelden geprojecteerd en er mijn persoonlijkheid op uitgeleefd. Dit is inherent aan de weg van zelfonderzoek: je moet met en door de persoon heen werken, je kunt niet anders. Dus alle aberraties neem je mee. Die kunnen heel hardnekkig zijn. Ik misleid mezelf zelfs door te proberen spiritualiteit in te zetten voor eigen doelen, zoals het onderhouden van mijn speeltuin. Wat natuurlijk niet de bedoeling is en waar het zich niet werkelijk voor laat gebruiken.

Ik realiseer me hierdoor eens te meer welk een soevereine kracht de Dharma moet zijn. Moge de dharmadruppel in mijn hart mij blijvend naar waarheid leiden. Moge ieder geopend worden door deze kracht en vol tot bloei komen.

JUISTE HULP

Er is de pijn van afwijzing, veroordeling, liefdeloosheid.
Er is het besef van levende liefde en goedheid.
Ik ben de strijd die waarheid laat overwinnen.

In deze strijd is er moeite: perspectief en ontmoediging.
In deze strijd is er hulp, al dan niet vruchtbaar.
Hulp is een instrument in de strijd.

Elke moeite is wezenlijk hulp, is instrument.
Hulp vervangt niet het eigen gezag van waarheidsbesef.
Mijn gezag is wezenlijk moeiteloos.

Hulp toelaten suggereert niet-af zijn, falen, afwijzing.
Mislukte hulp versterkt deze suggestie.
In werkelijkheid is het een onbruikbaar instrument.

Een onbruikbaar instrument doet mij niet falen.
Een falend instrument is onbruikbaar.
Dit inzicht versterkt mijn gezag.

De strijd wordt gewonnen met het juiste instrument.
Juiste instrumenten helpen mij de strijd te winnen.
Juiste hulp is kostbaar.

(fragment uit het nog te verschijnen boek Wiswerk)

Eindejaarswake

De jaarlijkse wake [pdf] tussen Kerst en nieuwjaar (26 t/m 30 dec.) zal dit jaar komen te vervallen in verband met de transitie van Stiltij naar Dharmoebe.
Het is de bedoeling om dit eenvoudige maar krachtige instrument per volgend jaar te blijven aanbieden. Meer info hierover komt op Dharmoebe.nl te staan.

Onderweg

Ik was op weg naar huis
en vloog boven de Eckelraderweg
toen ik daaronder een gezond hapje zag.

Ik dacht, kom, ik heb de tijd,
en die auto daar rijdt langzaam zat,
dat haal ik nog mooi – niet dus.

Hij raakte me in mijn linkerzij
en ik kon me niet meer bewegen
maar was bij vol bewustzijn.

De tweede wist ik te verwelkomen
alsof hij rechtstreeks mijn geest in reed
en dat was een leerzame beleving – ja zeker!

Colofon

Dharmuse is een uitgave van Stiltij.
Het doel van Stiltij is het bevorderen van wijsheid in visie en praktijk.

◄║►