Van de edele leerling is werkelijk te verwachten dat hij, na overgave tot object van zijn meditatie gemaakt te hebben, concentratie en eenpuntigheid van geest zal verwerven. *
Thema: de geest belichamen
Als we het in de oefencontext hebben over ‘de geest’ dan bedoelen we daarmee niet de kleine fantoomgeest van onze maakbaarheid (het ik-idee), maar de grote, meest vitale achtergrondkracht die ons bezielt, ademt en beweegt (hartsbewustzijn). Ons ik-idee is een afgeleide, gefragmenteerde variant van wat we werkelijk zijn: onze ware aard, ons innerlijk potentieel is niét geconditioneerd en bezit de volle menselijke kwaliteiten van liefde, wijsheid en kracht.
Bevrijding is het blootleggen van onze diepste kern (boeddhanatuur) en gaan leven vandaaruit. Dit betekent ten eerste inzien dat die kern er wel degelijk is en dat die kern – die het leven zelf is – groter is dan het ik kan beseffen. En vervolgens je committeren aan het opruimen van resterende conditioneringen uit naijlend karmisch materiaal (wens, woede en waan) en bevorderen van een voortdurend leven vanuit innerlijke kwaliteit. Dat laatste noemen we belichamen: je diepste hartsbeleving en waarheidsbesef uitdrukken in al je concrete woorden en daden.
Vanwege de langdurige droomstaat, inclusief het cultiveren van een bedrieglijke fantoomgeest die dualisme en egoïsme als reguliere context ervaart, hebben we een oefenpad nodig dat ons helpt om zowel zicht te krijgen op de onwenselijke hindernissen alsook om de inspiratie uit het eeuwenoude wijsheidsonderricht efficiënt te benutten. Het Mahayana-boeddhisme, waartoe ook Zen behoort, schoolt ons via visie-ontwikkeling en oefenpraktijk tot een bewust mens, een bodhisattva.
Dit traject laat je niet alleen nuchter kennismaken met eigen en andermans lijden aan de krachten van zintuiglijkheid, maar het schenkt ons ook de ingang naar een veel wonderlijker en interessanter beleven van wat menszijn betekent. Wij zijn geen vleselijk dolende objecten die onderhevig zijn aan allerlei willekeurige impulsen; wezenlijk zijn wij geestelijk vrije en ten diepste voorziene leervelden die ervoor kiezen hun lichaam in te zetten als instrument voor bewustwording, als ingang naar beleving van pure hartskwaliteit.
* Uitspraak van Boeddha (Breet, Jan de & Janssen, Rob: Samyutta Nikaya ‐ De verzameling van thematisch geordende leerredes 5. Rotterdam 2013, p. 289)
◄║►